Zapowiadane od ubiegłego roku przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska zmiany dotyczące odpadów opakowaniowych powoli wchodzą w życie. Część przepisów zaczęła obowiązywać już od 1 stycznia 2021 r. Zamiany te dotyczyły konieczność rejestracji w BDO (Baza Danych Odpadowych tj. Rejestr-BDO oraz moduły ewidencji i sprawozdawczości, który został uruchomiony od 1 stycznia 2020), a także regulacji SUP i ROP, którym podlegamy jako kraj członkowski UE.
SUP – Single Use Plastics – regulacja, która weszła w życie już w lipcu 2021 roku i dotyczy zakazu obrotu produktami jednorazowego użytku takimi jak: sztućce, talerze, mieszadła, słomki, patyczki kosmetyczne oraz styropianowe pojemniki i kubki na napoje, itp. ROP – Rozszerzona Odpowiedzialność Producentka – co w praktyce oznacza, że odpowiedzialność producenta za produkt zostanie przedłużona do końca cyklu życia produktu.
ROP reguluje Dyrektywa 2018/852 w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, oraz dyrektywa 2018/851 w sprawie odpadów z dnia 30 maja 2018, które zastąpiły dotychczas obowiązującą dyrektywę 94/62/WE.
Głównym założeniem ROP jest przeniesienie odpowiedzialności (co w praktyce oznacza głównie przeniesienie kosztów) na producentów. Nowe przepisy mają na celu zachęcić producentów do redukcji wagi opakowania. Może być to osiągnięte dzięki takiemu projektowaniu opakowań, które pozwoli uniknąć pakowania jednostkowego produktów a w przypadku pakowania produktów przemysłowych umożliwi ponowne wykorzystanie opakowań, ich naprawę lub przetworzenie.
Dyrektywa 2018/852 ukazała się w 30 maja 2018 roku i miała zostać wprowadzona w życie w prawie polskim w ciągu dwóch lat. Termin ten minął 5 lipca 2020 roku. Datą graniczną do której nowy system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta musi zacząć działać jest 01.01.2023r co daje nam niecały rok na przygotowanie się do nadchodzących zmian.
Konsultacje społeczne rozpoczęto dopiero w czerwcu 2021r., a trwały aż 4 miesiące. Podczas spotkań, ze względu na liczne niejasności i zawiłości prawne zaproponowano ponad 700 poprawek. Niestety na dzień dzisiejszy dalej czekamy na opublikowanie odpowiedniej ustawy!
Opłaty | Wg informacji przekazywanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska opłaty mają być pobierane od tony wprowadzanych na rynek opakowań, a wysokość opłat ma zależeć od materiału użytego do produkcji. Inne stawki zostaną przyznane dla opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych, papieru, metalu, drewna czy szkła, odrębną grupę będą stanowiły także opakowania wielomateriałowe. Opłaty będą również uwzględniać zniżki w przypadku stosowania rozwiązań ekologicznych np. odpowiedniej zawartości recyklatu. Ustalaniem wysokości stawek ma zajmować się Instytut Ochrony Środowiska, który jednocześnie będzie miał możliwość weryfikacji danych dostarczanych do BDO. Naturalnie nasuwa się pytanie o weryfikacje materiałów i zwartości recyklatów w opakowaniach. To zadanie będzie powierzone Centralnemu Laboratorium Badawczemu, jednak w jaki sposób będzie przeprowadzana weryfikacja na ten moment nie jasne.
System ROP został już wprowadzony m. in. w Hiszpanii, Austrii, Francji, Czechach i Słowacji. Jako punkt odniesienia możemy skorzystać ze stawek wprowadzonych np. w Austrii. Tam opłata za wprowadzenie opakowań z tworzyw sztucznych wynosi 610 eur/tonę. Możemy spodziewać się, że stawki ogłoszone przez Ministra Klimatu będą na podobnym poziomie, a odpowiedni system wysokości opłat w poszczególnych grupach materiałowych spowoduje, że producenci bardziej racjonalne będą podchodzić do wyboru materiałów opakowaniowych.
Jak ROP wpłynie na branże opakowań? | Już na etapie projektowania opakowania, konieczne stanie się uwzględnienie alternatywnych rozwiązań, na przykład w postaci zastosowania tworzyw sztucznych z udziałem recyklatów, zastąpienia czy eliminację kształtek styropianowych, zastosowaniem papierowych zamienników taśm spinających czy pakowych.
Już wyraźne trendy eko-opakowań staną się zdecydowanie silniejsze a przedsiębiorcy chcąc zmniejszyć opłaty będą zmuszeni do wdrażania opakowań wielokrotnego użytku, nadających się do recyklingu i dobrze dopasowanych do produktów, tak by waga opakowań była możliwie najmniejsza przy odpowiednim poziomie zabezpieczenia produktu.
Źródło: Antalis
